Wszystko co warto wiedzieć o karcie kredytowej

Karta kredytowa wzbudza u ludzi mieszane uczucia. Korzystanie z niej ma swoich zagorzałych zwolenników ale również przeciwników. Niezależnie od stosunku do karty kredytowej, jest to dziś jeden z najpopularniejszych produktów bankowych, używanych przez bardzo dużą część społeczeństw rozwiniętych krajów. Skąd zatem tak duże dysproporcje w ocenie karty kredytowej przez ludzi? Czynnikiem decydującym wydaje się być w tym wypadku na pozór skomplikowana budowa tego produktu finansowego. Mówiąc wprost nie wszyscy rozumieją zasady działania karty i nie potrafią efektywnie z niej korzystać. Stąd właśnie pomysł na niniejszy poradnik, w którym przybliżę dokładnie mechanizmy działania karty kredytowej. Uważam, że warto posiąść tę wiedzę, ponieważ odpowiednio używana karta kredytowa jest bardzo korzystnym rozwiązaniem przynoszącym wymierne korzyści dla właściciela.

Aktualnie posiadam 2 karty kredytowe – w Alior Banku i Citibanku. Absolutnie nie zamierzam rezygnować z żadnej z nich. Są bowiem doskonałym źródłem bezpłatnego kapitału. Jak to możliwe? Odpowiedź znajdziecie w poniższym tekście.

Czym jest karta kredytowa?

Karta kredytowa w swojej fizycznej formie niczym nie różni się od zwykłej karty debetowej. Posiada chip, ma przypisany PIN, zdefiniowany okres ważności, w większości przypadków umożliwia płacenie przy użyciu systemu pay pass, pozwala również na realizację przelewów internetowych oraz wypłatę środków z bankomatu (2 ostatnie cechy nie są jednak opłacalne, ale o szczegółach później).

Czym zatem karta kredytowa różni się od tradycyjnej kary debetowej wydawanej do konta osobistego? Główną i podstawową różnicą jest źródło kapitału którym dysponujesz w ramach karty. W przypadku karty kredytowej płacisz pieniędzmi banku w ramach przyznanego limitu. W tradycyjnej karcie płatniczej korzystasz natomiast z własnych środków zgromadzonych na rachunku (dla uproszczenia pomijam w tym wypadku karty płatnicze z przyznanym limitem debetowym).

Aby otrzymać kartę kredytową niezbędne jest podpisanie umowy kredytowej z bankiem. Dlatego podobnie jak w przypadku każdego produktu kredytowego, przed uzyskaniem karty konieczna jest analiza naszej zdolności kredytowej. Po pozytywnej weryfikacji nie otrzymasz jednak konkretnej kwoty przelanej na twoje konto z koniecznością comiesięcznej spłaty w ratach, tak jak w przypadku kredytu konsumpcyjnego. Podpisanie umowy umożliwia Ci korzystanie ze środków w ramach przyznanego limitu, jednak dokładnie w takim zakresie jaki Ci odpowiada. Ty decydujesz czy wykorzystasz 20 zł, 2000zł czy zupełnie nie skorzystasz z dostępnego limitu. Ponadto spłata wykorzystanych środków na karcie kredytowej w odróżnieniu od zwykłego kredytu może być zupełnie darmowa (bez jakichkolwiek odsetek). Wynika to z najważniejszej od strony konsumenta zalety karty kredytowej – okresu bez odsetkowego.

Okres bezodsetkowy, czyli darmowy kapitał na koszt banku

Jak zawsze w przypadku pożyczania pieniędzy, od razu na myśl przychodzą nam do głowy odsetki jakie będziemy musieli zapłacić za zaciągnięte zobowiązanie. Faktycznie taka jest podstawowa zasada kredytów – pożyczone środku musimy oddać z odsetkami. Przy karcie kredytowej możemy jednak zupełnie uniknąć kosztu korzystania z pieniędzy banku. Możliwość taką daje nam okres bezodsetkowy dla transakcji bezgotówkowych (zwany czasami „grace period”). W przypadku kart kredytowych oferowanych przez banki w Polsce wynosi on zazwyczaj około 50 dni z lekkim hakiem. O ile na pozór konstrukcja okresu bezodsetkowego wydaje się nieco skomplikowana, w prostych słowach oznacza, że nawet do 50 kliku dni nie zapłacimy jakichkolwiek odsetek za pożyczone środki. Po tym okresie oddamy dokładnie taką samą kwotę, jaką wykorzystaliśmy.

Okresu bezodsetkowego nie możemy jednak liczyć osobno dla każdej dokonanej przy użyciu karty transakcji. Jeżeli „grace period” naszej karty wynosi na przykład 52 dni, to w najlepszym przypadku przez 52 dni nie zapłacimy odsetek za dokonany zakup od momentu zapłaty do momentu spłaty karty. W najgorszym wypadku okres bezodsetkowy wyniesie 32 dni. Skąd bierze się ta różnica?

Wynika to z okresu rozliczeniowego naszej karty (z reguły trwa on 30 dni). Aby uprościć zrozumienie przeanalizujmy przykładową sytuację:

Długość okresu bezodsetkowego – 52 dni
Okres rozliczeniowy karty – 30 dni
Start analizy – 1 kwietnia

Nasz okres rozliczeniowy zaczyna się dnia 1.04 i trwa 30 dni do 30.04. Przez te 30 dni uwzględnione zostaną wszystkie dokonane kartą transakcje, a na ostatni dzień okresu zostanie wygenerowane zestawienie tych transakcji. W tym zestawieniu zostanie wskazany termin spłaty zadłużenia z całego okresu. W naszym przypadku będzie to data 22.05 :

30 dni okresu rozliczeniowego + 22 dni na spłatę = 52 dni okresu bezodsetkowego

Aby uniknąć odsetek musimy zatem do 22.05 zapłacić za wszystkie transakcje dokonane naszą kartą w okresie 1.04 – 30.04. Po przekroczeniu tego terminu zaczną się nam naliczać odsetki od zadłużenia z naszego okresu rozliczeniowego.

Minimalna kwota spłaty karty

Działanie według opisanego powyżej schematu pozwala nam na korzystanie ze środków banku bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Wymaga to jednak systematyczności i regularnego spłacania pełnej kwoty zadłużenia.

Co jednak w sytuacji, kiedy na dzień terminu spłaty naszego cyklu (w przykładzie – 22.05) nie będziemy mieli wystarczających środków, żeby spłacić całe zobowiązanie? W takim wypadku bardzo ważne jest dokonanie „minimalnej kwoty spłaty”. Wartość ta będzie określona na wyciągu z wszystkimi płatnościami z okresu (w przykładzie 30.04). W zależności od banku wynosi zwykle od 3 do 5 procent wykorzystanej kwoty z karty. A więc jeżeli zadłużysz swoją kartę na 2000 zł i nie będziesz jej w stanie spłacić w okresie bezodsetkowym,  to minimalna kwota spłaty wyniesie od 60 do 100 złotych.

Niedokonanie spłaty minimalnej powoduje niestety naliczenie dodatkowych odsetek karnych oraz dodatkowej opłaty za nieterminową spłatę. Dlatego spłaty kwoty minimalnej powinniśmy dokonywać zawsze!

Oczywiście od pozostałego zadłużenia (po spłacie kwoty minimalnej) przyjdzie nam zapłacić odsetki. Liczone są za okres rzeczywistego wykorzystania kredytu. Dlatego moja rada jest taka, że jeżeli dysponujemy środkami umożliwiającymi spłatę całości zadłużenia przed upływem terminu bezodsetkowego, zdecydowanie warto to robić. Dzięki temu możemy w nieskończoność korzystać z kapitału banku bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Jest to szczególnie przydatne dla osób borykających się z problemami płynności finansowej.

Jak spłacić kartę?

Każda karta kredytowa posiada swój własny numer, będący jednocześnie numerem rachunku tej karty. To właśnie na ten rachunek będziemy dokonywać przelewów w celu spłacenia zaciągniętego przez nas zadłużenia.

W momencie spłaty kwoty wykorzystanej z naszego limitu kredytowego, kwota ta automatycznie staje się dostępna do ponownego użycia. Czyli jeżeli na przykład posiadamy kartę z limitem 5000 zł, a do tej pory wykorzystaliśmy 1000 zł, to do wykorzystania pozostaje nam 4000 zł. W momencie spłaty pożyczonego 1000 zł, nasz dostępny limit na karcie automatycznie zwiększa się z powrotem do poziomu 5000 zł.

Spłaty karty kredytowej możemy dokonywać zarówno wpłatą w oddziale naszego banku jak i przelewem. Może to być przelew z dowolnego konta bankowego, niekoniecznie tego samego banku w którym mamy kartę. W takim przypadku pamiętajmy jednak o odpowiednio wczesnym zleceniu takiej spłaty. Jeżeli na przykład spłata przypada nam na 22.05 to warto zlecić przelew w przedostatnim dniu roboczym przed tym terminem. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że nasza spłata zostanie zaksięgowana na czas.

Jeżeli posiadana karta kredytowa jest w tym samym banku, co nasz rachunek osobisty, to możemy ustawić automatyczną spłatę karty w odpowiadającym nam zakresie. Może to być na przykład kwota minimalnej spłaty, określona przez nas część zadłużenia (np. 40%) lub oczywiście całość. Jeżeli na naszym koncie osobistym będą zgromadzone wystarczające środku, wówczas w ostatni dzień okresu bezgotówkowego, bank sam pobierze odpowiednią kwotę spłaty. Ustawienie automatycznej spłaty oraz zadbanie o odpowiednią ilość środków na rachunku ustrzeże nas zatem przez przekroczeniem terminu, a więc przed jakimikolwiek odsetkami.

Karta kredytowa a konto osobiste

Posiadanie karty kredytowej w konkretnym banku zupełnie nie jest powiązane z koniecznością posiadania w tym samym miejscu konta osobistego. W danym banku możesz mieć otwartą tylko i wyłącznie kartę kredytową, bez żadnych dodatkowych produktów finansowych. W większości podmiotów, wnioskując o kartę kredytową otrzymujemy od razu dostęp do bankowości internetowej tego banku. Logowanie jest identyczne jak w przypadku konta osobistego. Różnica jest taka, że po zalogowaniu, w systemie widoczna jest tylko nasza karta kredytowa.

Transakcje bezgotówkowe, a gotówkowe – różnice

Okres bezodsetkowy karty kredytowej w zdecydowanej większości przypadków obowiązuje wyłącznie dla transakcji bezgotówkowych. Oznacza to, że odsetki nie będą naliczane przez pewien czas w sytuacjach kiedy kartą zapłacisz np. w kinie, sklepie, restauracji, kwiaciarni, bądź jakimkolwiek innym punkcie handlowo usługowym. Dotyczy to również wszystkich płatności w Internecie oraz przelewów z twojej karty kredytowej na inne konto osobiste. W przypadku przelewów internetowych warto jednak zwrócić uwagę, że pomimo aktywnego okresu bezodsetkowego, transakcje takie z reguły obarczone są dodatkową prowizją.

Transakcją gotówkową jest zdarzenie w którym bezpośredni udział bierze gotówka. Chodzi tu o wypłaty z bankomatu. Karta kredytowa oczywiście umożliwia takie działanie, niemniej bardzo mocno odradzam tej praktyki z dwóch powodów. Po pierwsze wypłaty z bankomatu nie podlegają bezodsetkowemu okresowi spłaty, a co za tym idzie odsetki będą liczone od razu od dnia pobrania pieniędzy. Po drugie w przypadku korzystania z bankomatu zostanie nam naliczona prowizja od wypłaty. Jej wysokość zależy od wypłacanej kwoty, więc zazwyczaj wychodzi bardzo drogo.

Karta kredytowa – najlepszy przyjaciel w Internecie

Za pomocą karty kredytowej możemy dokonywać transakcji w Internecie w bardzo wygodny i mało inwazyjny sposób. W specjalnym, dedykowanym systemie płatności wystarczy podać imię i nazwisko właściciela, numer karty, datę jej ważności oraz znajdujący się na odwrocie, trzycyfrowy kod zabezpieczający CCV. Te informacje wystarczą aby dokonać płatności w Allego lub jakimkolwiek innym sklepie on-line. W identyczny sposób zapłacimy również za bilety lotnicze i zdecydowaną większość usług w Internecie. Nie wymaga to od nas logowania do konta i zlecania przelewu. Dzięki autoryzacji firmy wydającej kartę, płatności przy jej użyciu są dodatkowo od razu księgowane na rachunku podmiotu któremu płacimy.

Ponadto zdarza się, że karta kredytowa jest jedyną akceptowaną formą płatności. Dzieje się tak w przypadku pewnej grupy specyficznych usług. Jedną z nich jest na przykład wypożyczenie auta. Płatność przy użyciu karty kredytowej, daje wynajmującemu możliwość zablokowania części środków na karcie, będących swego rodzaju zabezpieczeniem/kaucją. Dodatkowo, wymaganie karty kredytowej podczas podpisywania umów tego typu, daje wynajmującemu pewność, że ma on do czynienia z podmiotem wiarygodnym.

Kto może wnioskować o kartę kredytową?

Jak zwykle w przypadku produktów kredytowych, przed pozytywną akceptacją wniosku, bank wymaga weryfikacji naszej zdolności kredytowej. W przypadku karty będzie to z reguły udokumentowanie uzyskiwanych przez nas dochodów. Dokumenty wymagane do przedstawienia mogą różnić się w zależności od formy naszego zatrudnienia oraz od samego podmiotu wydającego kartę. Jeżeli jesteśmy zatrudnieniu na umowę o pracę, możemy zostać poproszeni o zaświadczenie o zatrudnieniu, wystawione przez pracodawcę. Często jednak wystarczy jedynie odpowiednio długi wyciąg z konta. Każdy bank posiada własny system oceny zdolności kredytowej. Warto poznać go jeszcze przed złożeniem wniosku, żeby nie tracić czasu na niepotrzebne formalności. Część banków bez problemu wydaje karty osobom zatrudnionym na umowę zlecenie bądź o dzieło. Warto pamiętać, że jeżeli o kartę kredytową staramy się w banku, gdzie posiadamy konto z regularnymi wpływami, z dużym prawdopodobieństwem unikniemy całego procesu weryfikacji zdolności kredytowej.

Ile kosztuje karta kredytowa?

W wielu przypadkach posiadanie karty kredytowej nie jest bezwarunkowo darmowe. Banki udostępniając nam możliwość korzystania ze swojej gotówki bez odsetek, starają się to przynajmniej częściowo zrekompensować opłatami za kartę. Jednak nie w każdym przypadku tak jest. Organizowane są promocje, zwalniające z opłaty, na przykład przez pierwszy rok korzystania. Dodatkowo, zwolnienie z opłat za kartę, połączone jest często z ilością miesięcznych transakcji dokonywanych za jej pośrednictwem. Czyli na przykład – jeżeli zrobimy zakupy za 1000 zł miesięcznie korzystając z naszej karty, to staje się ona w pełni darmowa.

Podejmując decyzję w jakim banku założyć kartę kredytową powinniśmy zwrócić uwagę na możliwe koszty:

• Miesięczna opłata za kartę – tak jak wspomniałem powyżej, w większości przypadków, aktywne korzystanie z karty pozwoli nam uniknąć tej opłaty.

• Opłata za wydanie karty – banki coraz częściej odchodzą od tej płatności.

• Opłata za wznowienie karty – jest to dość powszechna opłata, stosowana w zasadzie w większości podmiotów wydających karty kredytowe. Nie należy utożsamiać jej z samym wydaniem i przesłaniem nowego „plastiku”. Chodzi tu raczej o odnowienie naszego limitu kredytowego, który nie jest przecież przyznawany dożywotnio.

• Oprocentowanie karty – w przypadku kart kredytowych jest to z reguły najwyższe dopuszczalne prawem oprocentowanie produktów kredytowych (4 x stopa lombardowa). Przy obecnych stopach procentowych jest to wartość 10 % (4 x 2,5%). Dając najwyższe możliwe oprocentowanie banki chcą zdyskontować okres bezodsetkowy.

• Ubezpieczenie karty – w niektórych bankach ubezpieczenie jest opcjonalne, ale może zdarzyć się tak, że będzie obligatoryjne. Ubezpieczenie to zazwyczaj dotyczy spłaty naszej karty w sytuacji, kiedy na przykład utracimy pracę, lub stanie się nam coś złego (śmierć, utrata możliwości pracy).

• Prowizje za przelewy z karty i wypłaty w bankomacie – opłaty za obie te czynności są niestety relatywnie wysokie. Banki po prostu nie chcą, abyś gotówkowo obracał ich środkami. Kiedy płacisz kartą (bezgotówkowo) otrzymują prowizję od podmiotu w którym robimy zakupy (tzw. Opłata interchange). W przypadku wypłat z bankomatu opłata ta przerzucana jest bezpośrednio na nas.

Jakie znaczenie ma „kolor” naszej karty?

Przeglądając oferty kart kredytowych z pewnością spotkałeś się z określeniem koloru karty – srebrna, złota, platynowa, czarna. Nie chodzi tu bynajmniej o rzeczywisty kolor plastiku naszej karty a o jej prestiż. Karty uszeregowane są według dostępności limitu. Te z najwyższym limitem środków dają nam często dodatkowe przywileje takie jak np.: zniżki, możliwość korzystania ze specjalnych usług i dodatków (np. saloniki VIP na lotniskach), dodatkowe ubezpieczenia (np. na wyjazdach zagranicznych), i wiele innych udogodnień. Oczywiście im bardziej prestiżowa karta tym wyższa opłata za nią. W skrajnych przypadkach za czarną kartę kredytową możemy zapłacić nawet kilka tysięcy złotych rocznie!

„Dodatkowa” karta kredytowa

Po przyznaniu limitu kredytowego i podpisaniu umowy stajemy się posiadaczem „głównej” karty kredytowej. Do takiej karty możemy jednak dodać kartę „dodatkową” np. dla członka rodziny. W ramach takiej karty, użytkownik może korzystać z przyznanego nam limitu. Dokonywane przez niego transakcje będą zliczane i uwzględniane w zestawieniu transakcji głównej karty kredytowej. Spłata karty leży oczywiście po stronie osoby podpisującej umowę, dlatego karty dodatkowej nie należy wydawać osobom niezaufanym.

Wydanie dodatkowej karty kredytowej do naszej karty głównej jest korzystne z wielu powodów:

• opłaty za taką kartę są z reguły bardzo niskie, a często nie ma ich wcale.
• karta nie jest dodatkowym obciążeniem kredytowym
• z karty może korzystać osoba nieposiadająca zdolności kredytowej (np. dziecko na studiach, niepracująca żona itp.)

Chargeback – dodatkowe zabezpieczanie transakcji

Chargeback jest bardzo przydaną usługą przypisaną do karty kredytowej. Jej wartość docenimy w przypadku problematycznych zakupów. Jeżeli na przykład kupimy coś przez Internet, a sprzedawca nie wyśle nam towaru, lub zapłacimy za wycieczkę, a w międzyczasie biuro podróży upadnie – odzyskanie pieniędzy w normalnych warunkach jest mocno problematyczne. Jeżeli w opisanej sytuacji płaciliśmy naszą kartą kredytową, możemy skorzystać z dodatkowego zabezpieczenia – chargeback (obciążenie zwrotne). Jeżeli nie doszło do finalizacji zakupu (np. realizacji usługi lub przekazania towaru) przysługuje nam prawo zgłoszenia reklamacji w naszym banku. Po zgłoszeniu rozpocznie się procedura prowadząca do cofnięcia płatności dokonanej naszą kartą.

Podsumowując, karta kredytowa na pierwszy rzut oka wydaje się produktem mocno zawiłym, jednak w praktyce okazuje się, że wcale tak nie jest. Możliwość korzystania z pieniędzy banku, kiedy w tym samym czasie, nasze prywatne środki zarabiają na siebie np. na koncie oszczędnościowym jest ogromnym argumentem do jej założenia. Jeżeli dodamy do tego wygodę płatności, ubezpieczenie chargeback oraz dodatkowe korzyści dostępne wyłącznie dla posiadaczy karty kredytowej decyzja wydaje się być w zasadzie przesądzona. Kwestią wyboru pozostaje jedynie podmiot, w którym wyrobimy sobie kartę. Warto w tym wypadku skorzystać z jednej z wielu promocji proponowanych przez banki nowym klientom. Osobiście polecam Citibank oferujący w tym momencie 400 złotych do wydania w Empiku przy założeniu ich darmowej karty Simplicity.